कक्षा 7 - संस्कृत ओलम्पियाड् पाठ्यक्रम
(एन.सी.ई.आर.टी. पाठ्यपुस्तक दीपकम् पर आधारित एवं स्तरानुकूल आवश्यक विषयों सहित)
-
वर्णमाला एवं ध्वनि ज्ञान
- वर्णों का वर्गीकरण – कण्ठ्य, तालव्य, मूर्धन्य, दन्त्य, ओष्ठ्य
- अनुवार, विसर्ग, अनुनासिक प्रयोग
- संयुक्ताक्षर
- हस्व, दीर्घ एवं प्लुत स्वर
- मात्रा गणना
-
शब्द रूप (शब्द रूपाणि)
- सर्वनाम शब्द – एतत्, तत्, किम्, अस्मद्, युष्मद्
- अकारान्त/उकारान्त/इकारान्त पुल्लिङ्ग शब्द – बालक, गुरु, हरि इत्यादि
- आकारान्त/ईकारान्त स्त्रीलिङ्ग – लता, देवी इत्यादि
- अकारान्त नपुंसकलिङ्ग – फल, वस्त्र, पत्र इत्यादि
- पारिवारिक सम्बन्ध – पितामही, भ्रातृजाया, पितृव्य, मातुल, श्वशुर इत्यादि
-
संख्याएँ एवं समय
- संख्याएँ १ से १०० तक (संस्कृत अङ्क एवं शब्द)
- समय ज्ञान, मास नाम (चैत्रः–फाल्गुनः)
- सप्ताह दिवस नाम (वासराः)
- दिनचर्या सम्बन्धी कालवाचक शब्द – प्रातः, मध्याह्नः, अपराह्नः, सायं,
रात्रिः
-
धातु रूप एवं क्रिया प्रयोग
- धातु रूपः – पठ्, गम्, कृ, खाद्, नी, पा, जन्
- लकार प्रयोगः –
- लट् लकार (वर्तमानकाल)
- लङ् लकार (भूतकाल – प्रारम्भिक परिचय)
- लोट् लकार (आज्ञार्थक)
- लूट् लकार (भविष्यत् काल)
- आत्मनेपदी धातुओं का प्रारम्भिक ज्ञान (लभ्, सेव्, कू आदि)
-
साहित्य एवं पठनीय सामग्री (‘दीपकम्’ पाठ्यपुस्तक के अनुसार)
- ‘वन्दे भारतमातरम्’ पाठानुसार प्राचीन तीर्थक्षेत्र, नगर, नदियों
एवं पर्वतों के संस्कृत नाम (प्राचीन एवं आधुनिक नाम)
- वन्दे मातरम् (मूलगीत)
- नित्यं पिबामि सुभाषितरसम् (पाठानुसार)
- सूर्यनमस्कार मन्त्र
- कविता – न लभ्यते चेत् आम्नं द्राक्षाफलम्
- विशेष्य–विशेषण प्रयोग
- सूक्तयः – “हितं मनोहारी च दुर्लभं वचः”
- अङ्गुलियों के संस्कृत नाम
-
सामान्य ज्ञान
- द्वीपों के नए एवं पुराने नाम
- राज्य के सप्त अङ्गों के नाम एवं युद्ध में प्रयुक्त विविध व्यूहों का
परिचय
- पर्वत – हिमालय, विन्ध्य, सह्याद्रि इत्यादि
- राष्ट्रीय प्रतीक – ध्वज, अशोकचिह्न, पुष्प, पक्षी
- पुष्पों, फलों एवं वृक्षों के संस्कृत नाम
- पशु-पक्षियों के संस्कृत नाम
- अष्टादश पुराणों के नाम